Türkiye turizmde önemli bir ülke. Ağırladığı turist sayısı bakımından uzun süre ilk 10’da oynadı.
Korona salgınında turizm tüm dünyada kesintiye uğradı, ciddi darbe yedi. 2021’de yeniden hareketlenme başladı. Dünya turizmi 2022’de salgın öncesi düzeye yaklaştı. 2023 korkular tümüyle atıldı, sektör tam gaz yola koyuldu.
Türkiye de 2022 ve 2023’te turist sayısı ve elde edilen gelirde kendi rekorunu kırdı. Dünyada da yarışı ilk sıralarda götüren ülkeler arasında yer aldı.
Kültür ve Turizm Bakanı Nuri Ersoy’un açıklamasına göre ‘‘Geçen yıl 56.7 milyon turist ağırladık, 54.3 milyar dolar döviz kazandık. 2022’ye göre turist sayısı yüzde 11, gelir miktarı yüzde 16 arttı.’’
Yine Ersoy’un verdiği bilgiye göre 2022’de ‘‘905 dolar olan kişi başına gelir, 952 dolara çıktı.’’ Bakan Ersoy ‘‘2024 hedefimiz 60 milyon turist, 60 milyar dolar gelir’’ dedi.
Bunlar tek büyüyen bizmişiz gibi söyleniyor, oysa İspanya 85 milyonu devirmiş.
Konunun özüne dönersek…
Sadece gelen turist ve para açısından bakılınca bu ‘‘çok önemli başarı.’’ Sektörde sadece bu boyuta bakan tüm yetkili ve ilgililer öyle söylüyor. Heyecana kapılmadan daha geniş açıdan bakarak verileri yorumlaya birkaç isim dışında, neredeyse tüm haberciler ve yorumcular öyle yazıyor.
Konuşmalara, yazılıp çizilenlere göre Türkiye turizmi koşmuyor, uçuyor. ‘‘First class’’ta da Antalya var.
Ancak kişi başı gelir, geceleme, doluluk oranları, turist başına yapılan harcama (maliyet), kazancın kaynaklara göre dağılımı, tedarikteki ithal girdi oranı, çevresel etki gibi başka verilere bakınca parlaklık sönüyor, alttaki foya gözüküveriyor.
Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (UNWTO), dünya turizmiyle ilgili 2023 verilerini henüz açıklamadı. 2022 verilerine göre dünyadaki yerimize bakacağız.
2022’de en çok turist ağırlayan 10 ülke ve turist başına elde ettikleri gelir şöyle:
Fransa 80 milyon turist, 850-900 dolar
İspanya 71 milyon turist, 1017 dolar
ABD 50.9 milyon turist, 2658 dolar
Türkiye 50.5 milyon turist, 816 dolar (Bakan bunun 905 dolar olduğunu söyledi, WTO’ya kim ‘‘816 dolar’’ dedi
bilmiyorum!)
İtalya 49.8 milyon turist, 890 dolar
Meksika 38.3 milyon turist, 731 dolar
İngiltere 30.5 milyon turist, 20232 dolar
Almanya 28.4 milyon turist, 1109 dolar
Yunanistan 27.8 milyon turist, 669 dolar
Avusturya 26.2 milyon turist, 732 dolar.
En çok turist ağırlayan 10 ülke arasında dördüncü sırada bulunan Türkiye, turist başına elde edilen gelirde, bu ülkeler arasında yedinci. Toplam gelirde de 41.12 milyar dolarla aynı sırada.
‘‘Ya fena sayılmayız’’ diyebilirsiniz. Fakat turist sayısından bağımsız olarak, turist başına elde edilen gelirde liste birden değişiyor ve Türkiye o listede 8 sıra daha gerileyerek 14’üncülüğe düşüyor.
Turist başına en yüksek gelir elde en ülkeler listesinde başı, 22.6 milyon turist ağırlayıp 60.7 milyar dolar kazanan Birleşik Emirlikleri çekiyor. Listede ilk 10 ülke ABD, İngiltere, Kanada, Suudi Arabistan, Almanya, İspanya, Portekiz, Hollanda, Polonya olarak sıralanıyor.
Gelelim geceleme ve doluluk boyutuna…
Burada durum gerçekten kötü. Geceleme ve doluluk verileri, Türkiye turizmi için gerçekten tehlike çanları gibi.
Turizm DATABANK’ta yer alan bilgilere göre, turizm belgeli beş, dört ve üç yıldızlı tesislerde ortalama doluluk oranı yüzde 47’ye düşmüş. Oran beş yıldızlılarda yüzde 55, dört yıldızlılarda yüzde 51, üç yıldızlılarda yüzde 41’de kalmış.
Turizm belgeli tesislerde geceleme sayısı daha da garip. Ülkeye gelenlerin sayısı artarken, bu tesislerde geceleyenler azalmış. 2022’de 148.5 milyon olan yabancı turistlerin geceleme sayısı, 2023’te 130.5 milyona düşmüş. Kayıp yüzde 12 düzeyinde.
Turist sayısı artıyor, otellerde kalanlar azalıyor. Dolup taşması gereken tesisler boş kalıyor.
Bu turistler nerede mi kalıyor? Evlerde… Ev kiralıyor, ev alıp kalıyorlar. Ev alanlar kendileri kalmadıkları zaman bu evleri kiraya veriyor. Yazın otelciler feryat etmiş, kimse tınmamıştı.
Biz de mevcut tesislerin yarısı boş dururken, yeni otel izinleriyle kıyıları beton ormanına çevirmeye devam ediyor, bu sorunun yol açabileceği krizin şiddetini artırmaya çalışıyoruz…
Turizmde sorun bunlarla sınırlı değil. Şimdilik daha fazla kafa şişirmek de doğru değil.
Kendimize kendimizi övmek yerine her şeyin sağduyuyla konuşulmasını umarak soruyorum: Gerçekten Türkiye turizmi nereye koşuyor?
