Türkiye’de ekonomik kriz derinleşirken, kamuda lüks araç kullanımı dikkat çekici şekilde artıyor. Resmi verilere göre, kamuya ait araç sayısı 2021’de 111 bin 122 iken 2023’te 116 bin 904’e yükseldi. 2025 itibarıyla bu rakam 130 bin seviyesine ulaştı. Türkiye’nin makam araçları, ekonomik büyüklüğü kendisinden çok daha yüksek olan Almanya (9 bin), Fransa (8 bin), Japonya (10 bin) ve İtalya’ya (29 bin) kıyasla oldukça fazla.
Hükümetin kamuda tasarruf yönetmeliği, araç alımlarını sınırlamayı ve maliyetleri düşürmeyi hedeflese de, uygulamada sonuç alınamadı. 2024’ün ilk altı ayında araç satışından yalnızca 5 milyon TL gelir sağlanırken, yeni araç alımları için 161 milyon TL harcandı. Satılan araçların sayısı alınanların yanında sembolik kaldı.
Her makam aracı sadece alım maliyetiyle değil, akaryakıt, bakım, sigorta ve şoför giderleriyle de bütçeye yük bindiriyor. 2012-2022 döneminde makam araçları için 46.1 milyar TL alım, 24.8 milyar TL kiralama harcaması yapıldı. 2023’ün ilk üç ayında yalnızca araç kiralamaları için harcanan tutar yaklaşık 1.9 milyar TL oldu.
Üst segment makam araçlarının deposu 73 litre benzin alıyor ve güncel fiyatlarla depo bir kez doldurulsa yaklaşık 3 bin 765 TL’ye denk geliyor. 130 bin aracın deposunun bir kez doldurulması bile 489 milyon 450 bin TL’ye ulaşıyor.
Avrupa ülkeleri yıllardır makam araç sayılarını azaltıyor. Fransa 2010’da 80 bin olan makam aracını 65 bine düşürdü; İngiltere’de bakanlar çoğunlukla kendi araçlarıyla veya bisikletle parlamento yolculuğu yapıyor. Almanya’da bakanlar dışında makam aracı kullanımı yok denecek kadar az.
Türkiye’de halk her gün kemer sıkarken, üst düzey yöneticiler lüks araç kullanımını sürdürüyor. Özellikle 2000’li yıllardan itibaren “İtibardan tasarruf olmaz” anlayışıyla makam araçlarına ayrılan kaynaklarda kısıntı yapılmadı.
TBMM’deki bütçe görüşmelerinde bakanların çoğu, kendilerine tahsis edilen yerli Togg araçları yerine Mercedes marka makam araçlarını tercih ediyor. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş da seçim öncesi bindiği Togg’dan 32.6 milyon TL değerindeki Mercedes’e geçti. Bakanlık sisteminde düzenli yardım alan 14 milyon 148 bin yoksul bulunuyor; Göktaş’ın makam aracının değeri, bu kişilere yapılan aylık yardım miktarıyla 6 bin 50 yoksulun payına denk geliyor.
