Söz konusu tabloya ilişkin veriler ve değerlendirmeler, Tarımdan Haber yazarı Ergin Kahveci tarafından derlenip kamuoyuna sunuldu. Kahveci'nin 27 Haziran 2025 tarihli yazısında paylaştığına göre, Türkiye’de tarım sektörü sadece iklimsel değil, aynı zamanda ciddi bir finansal krizle de karşı karşıya.
Çiftçilerin Mart 2025 itibarıyla bankalara olan toplam borcu, genel kredi dışı (GNK) tutarlar hariç 996,1 milyar TL’ye ulaşmış durumda. Tarım Kredi Kooperatifleri'ne olan tahmini 75–80 milyar TL’lik borçla birlikte bu rakam 1,12 trilyon TL’ye yükseliyor. Piyasa borçlarının da eklenmesiyle toplam yük, 1 trilyon 288 milyar liraya kadar çıkıyor.
Krediyle tarlaya giriş, borçla üretim
Verilere göre çiftçilerin orta ve uzun vadeli yatırım kredileri 637,4 milyar TL seviyesinde. Bu tablo, üretimin neredeyse tamamen borçla finanse edildiğini ortaya koyuyor. Bankacılık ve kooperatif sisteminin tarım finansmanındaki ağırlığı dikkat çekiyor.
Ergin Kahveci, bu borçlanma düzeyinin, kırsal üretimin yapısal olarak ne kadar kırılgan hale geldiğini gösterdiğini vurguluyor. Artan girdi maliyetleri, yüksek faiz oranları ve piyasa koşulları göz önüne alındığında, üreticilerin borç sarmalından çıkmasının giderek zorlaştığı belirtiliyor.
Politika çağrısı: çiftçiye nefes lazım
Tarım sektöründe yaşanan bu gelişmeler, destekleme politikalarının yeniden yapılandırılması gerektiğini gösteriyor. Kahveci’ye göre borç yükünün hafifletilmesi, üreticinin önünü görebilmesi açısından kritik bir ihtiyaç haline gelmiş durumda.
