Antalya’daki atıksu arıtma tesislerinden çıkan arıtma çamurunun, nakliye ve bertarafından sorumlu taşeron firma tarafından Burdur’da ruhsatsız bir alana döküldüğüne yönelik haberler kamuoyunda ciddi endişe yarattı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın GPS, PTS kayıtları ve laboratuvar analizleriyle doğruladığı usulsüz döküm üzerine hem ilgili firmaya idari para cezası uygulanıp lisansı iptal edildi hem de ASAT Genel Müdürlüğü sözleşmeyi feshederek cezai işlem başlattı. Çevre Mühendisleri Odası Antalya Şubesi, bu olayın daha önce Korkuteli’nde yaşanan benzer vakayı hatırlattığını ve bölgesel ölçekte yeni bir arıtma çamuru yönetimi modeline ihtiyaç duyulduğunu ifade ediyor.
Çevre Mühendisleri Odası Antalya Şubesi yaptığı açıklamada, “Antalya’daki atıksu arıtma tesislerinden çıkan arıtma çamurunun, çamurun nakliyesi ve bertarafından sorumlu taşeron firma tarafından Burdur İl sınırlarında ruhsatsız bir araziye döküldüğüne ilişkin haberler kamuoyunda endişe yaratmıştır. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından GPS, PTS ve laboratuvar analizleriyle doğrulanan bu kaçak dökümün ardından ilgili firmaya idari para cezası uygulanmış ve lisansı iptal edilmiştir. Keza ASAT Genel Müdürlüğü’de yine bu kaçak döküm yapan taşeron firma ile sözleşmesini iptal etmiş ve cezai işlem uygulamıştır.
Bu olay, geçmişte Korkuteli’nde yaşanan benzer çamur dökümü vakasını hatırlatarak bölgesel düzeyde arıtma çamuru yönetiminin iyileştirilmesinin gerekliliğini açıkça göstermektedir.
Arıtma çamurlarının çimento fabrikalarında alternatif yakıt olarak kullanılması, biyogaz tesislerinde hammadde olarak kullanılması, yakılması, düzenli depolama alanlarında veya kompost–stabilizasyon süreçleriyle bertaraf edilmesi, Arıtma Çamurlarının Yönetimine ilişkin mer-i mevzuat çerçevesinde mümkündür. Ancak kontrolsüz olarak araziye dökülmesi kesin olarak yasaktır.
Bu nedenle Burdur Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü tarafından verilen idari ceza gerekli ve yerindedir; ancak çevreye dökülen çamurun tamamen toplanması sürecinin de titizlikle yürütülmesi gerekmektedir.
ÇMO Antalya Şubesi olarak altını özellikle çizmek isteriz ki: ASAT Genel Müdürlüğü, arıtma çamuru yönetim süreçlerini Türkiye'de en şeffaf yürüten kurumlardan biridir. Çamurun miktarı, taşınması, bertarafı ve tesis süreçlerine ilişkin veri paylaşımı ve kayıt tutma yaklaşımı, pek çok Büyükşehir Belediyesi’nde göremediğimiz bir şeffaflık düzeyindedir. Bu nedenle, yaşanan olayda taşeron firmanın yasa dışı eylemi ön plandadır; ancak aynı sonuç ile tekrar karşılaşmamak için denetim, kontrol ve kayıt süreçlerinin güçlendirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Hedefimiz, çevre koruma odaklı yapıcı bir işbirliği geliştirmektir.
Antalya için yapısal bir ihtiyaç Türkiye için bir örnek: Bölgesel çamur yönetim stratejisi
Antalya büyüyen bir şehir ve arıtma çamuru yönetiminin artık bölgesel ölçekte ele alınması gereken bir konudur.
Sürdürülebilir bir sistem için:
- kompost–stabilizasyon,
- biyogaz ve enerji geri kazanım tesisleri,
- Arıtma Çamuru Yakma ve Enerji Geri Kazanım Tesisleri,
- Arıtma Çamuru Termal/Solar Kurutma Tesisleri ve Enerji Geri Kazanım Tesisleri,
- Arıtma Çamurunun çimento fabrikalarında alternatif yakıt olarak kullanımı,
- tarımsal kullanım için uygun stabilizasyon süreçleri
gibi yöntemlerin birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir.
TMMOB ÇMO Antalya Şubesi olarak ASAT, ilgili belediyeler, bakanlık, akademi, meslek odaları ve özel sektörle birlikte ortak çözümler geliştirmeye hazır olduğumuzu kamuoyuna duyuruyoruz.
Bu doğrultuda taleplerimiz:
- Dökülen çamurun tamamının, mevzuat hükümleri doğrultusunda ilgilileri tarafından kaldırılarak uygun bertraf tesislerine gönderilmesi,
- Döküm yapılan alanın toprak–su–ekosistem açısından acilen analiz edilmesi,
- Taşıma süreçlerinin GPS/PTS verileriyle düzenli takip edilmesi ve şeffaflaştırılması,
- Antalya Bölgesi için uzun vadeli bir Arıtma Çamuru Yönetim Strateji Planı hazırlanması,
- Paydaşlar arasında sürekli bir koordinasyon ve işbirliği mekanizmasının oluşturulması.
Sonuç olarak, bu olay Antalya’nın çevresel sürdürülebilirliği açısından önemli bir uyarıdır.
TMMOB ÇMO Antalya Şubesi olarak sürecin takipçisi olurken, aynı zamanda çözümün bir parçası olmayı ve paydaşlarla birlikte ülkemize örnek olacak sürdürülebilir, bilimsel ve çevre dostu yöntemler geliştirmeyi görev biliyoruz.
