AKP, Meclis’e “Vakıflar Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Teklifi” ve “Milli Parklar Kanunu Değişiklik Teklifi” olmak üzere iki düzenleme sundu. Her iki teklif de yerel yönetim ve kurumsal denetimi zayıflatıp yönetimi Cumhurbaşkanlığı merkezine topluyor.
Teklifin 11’inci maddesiyle, geçmişte vakıf yoluyla meydana gelmiş olup şu anda kamu kurumlarının mülkiyetinde bulunan kültür varlıklarının yeniden mazbut vakıflara devredilmesi öngörülüyor. AKP gerekçesinde bu düzenlemenin “vakıf kültür varlıklarının korunması” amacı taşıdığını savunuyor. Ancak muhalefet, bu adımı “kamu mülkiyetini daraltan ve tarihi yapıların denetimini merkezi idareye devreden” bir düzenleme olarak görüyor. Cumhuriyet’in ulaştığı kaynaklar “Belediye mülkü olan yapılar, kültürel değer bahanesiyle merkezi idareye alınacak. Bu, yerinden yönetim ilkesine aykırı” değerlendirmesinde bulunuyor. Muhalefet, düzenlemeyi “yerel yönetimlerin elini kolunu bağlayan, tüm kültürel mirası Saray’a bağlayan adım” olarak nitelendiriyor.
Yönetim payı yüzde 40’a çıkıyor
Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün yönettiği vakıflardan aldığı yönetim payı yüzde 20’den 40’a yükseliyor. Muhalefet bu artışın “küçük vakıfları bitireceğini” belirtiyor. Ayrıca, işgal altındaki vakıf taşınmazlarının beş yıla kadar kiralanmasına olanak tanınarak “işgallerin meşrulaştırıldığı” eleştirisi yapılıyor.
Milli parklarda yapılaşma riski
AKP’nin Meclis’e sunduğu 30 maddelik Milli Parklar ve Kültür Alanlarını Düzenleyen Kanun Teklifine göre, korunan alanlarda “kamu yararı” gerekçesiyle enerji, ulaşım ve altyapı projelerine izin verilebilecek. Teklif, milli park içindeki kamu tesislerinin özel sektöre devrinin ve otel ve konaklama tesisi yapılabilmesinin önünü açıyor. Bu yapılar için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının görüşü aranacak. Bakanlık izni olmayan yerlere yapı inşa edilemeyecek. Bakanlıktan izin alarak kurulan işletmelerin süresi 49 yıl olacak. Bu işletmelerin başarılı olduğuna kanaat getirilirse süre 99 yıla uzatılacak.Muhalefet bu düzenlemeyi “doğa talanına açık çek” olarak değerlendiriyor.
Yetkiler Cumhurbaşkanlığı’na
Yeni düzenlemelere göre, hem mazbut vakıflar hem de Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Cumhurbaşkanlığı kararlarıyla yönetilecek. Ayrıca Cumhurbaşkanına, tarihi alanların sınırlarını genişletme ve yeni bölgeleri “tarihi alan” ilan etme yetkisi de veriliyor.
