Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği (BAİB) Başkanı Ümit Mirza Çavuşoğlu, bölge ihracat rakamlarını değerlendirirken Ukrayna’nın Türkiye’den ithal ettiği domates ve salatalık ürünlerine yönelik antidamping kararının sektörde yarattığı krizi anlattı.
Ukrayna’nın Nisan ayında başlattığı soruşturmanın Temmuz ayında Türkiye aleyhine sonuçlandığını belirten Çavuşoğlu, “Ekim sonunda hasat başlayacak. Sorun çözülmezse üretici tarafında ciddi bir infial yaşanabilir. Yüzbinlerce kişi etkilenecek” dedi.
Yüzde 10’luk vergi yüzde 35’e çıktı
Çavuşoğlu, kararın ardından gümrük vergisinin yüzde 10’dan yüzde 35’e yükseldiğini belirterek, “Bu, domates ve salatalığı satılamaz hale getirdi. Kilogram başına 80 sent vergi uygulanıyor, ürün artık rekabet edemiyor” ifadelerini kullandı.
Ukrayna’daki dört-beş büyük üretici firmanın şikayetiyle başlatılan soruşturmanın “politik baskı altında” yürütüldüğünü öne süren Çavuşoğlu, “Bu firmaların ciddi güçleri var. Ülkeyi 60–70 milyon dolarlık çıkarlar uğruna zora soktular” dedi.
Türkiye’nin en büyük pazarı kapanıyor
Ukrayna’nın Türkiye’nin domates ve salatalıkta en büyük alıcısı olduğunu vurgulayan Çavuşoğlu, “Türkiye’nin bu iki üründe toplam ihracatı 93 bin ton. Bunun 73 bin tonunu Batı Akdeniz bölgesi yapıyor. Bu pazarı bir anda kaybetmek telafi edilemez” diye konuştu.
Bir buçuk yıl süren süreçte Ticaret Bakanlığı ve Cumhurbaşkanlığı nezdinde girişimlerin sürdüğünü belirten Çavuşoğlu, “Sorunun siyasi baskıyla çözülebileceğini düşünüyoruz. Bu karar beş yıllık, ama bir yıl içinde itiraz hakkımız var” dedi.
“10 gün sonra felaketi göreceğiz”
Çavuşoğlu, özellikle dikenli salatalık üretiminin hızla arttığını belirterek, “Ukrayna pazarının kapanmasıyla ürünün iç piyasada satılamama riski çok yüksek. 10–15 gün sonra olayın vehametini göreceğiz. Üretici elindeki ürünü nereye satacak?” ifadelerini kullandı. Mirzaoğlu, Temmuz ayından itibaren konuyu üreticinin dikkatine sunmak için pek çok toplantı, açıklama yaptıklarını ancak Kumluca bölgesinde domates ve salatalık ekimi azalsa da Gazipaşa'da arttığı yönünde bilgiler edindiklerini ancak üreticinin 'Bir şey olmaz, nasılsa çözülür' tavrını görmelerinin kendilerini üreticiden daha fazla endişelendirdiğini sözlerine ekledi.
“Tarımda antidamping neredeyse hiç görülmez”
Antidamping soruşturmasının genellikle sanayi ürünlerinde uygulandığını hatırlatan Çavuşoğlu, “Domatesin girdisi, maliyeti ölçülemez. Bu nedenle tarım ürünlerinde antidamping neredeyse hiç olmaz. Ukrayna’nın bu kararı dünyada örneği az görülen bir uygulama. Ukrayna'da seralarda üretimi olan birkaç bürokrat var, bu şikayet onlardan geldi. Bizden ithal etmedikleri takdirde ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri bir üretimleri de yok aslında. ” diye konuştu. Mirzaoğlu 'rüşvet mi talep ediliyor' sorusuna 'öyle görünüyor' yanıtını verdi.
“Misilleme yapalım” çağrısı
Daha önce Rusya'da yaşanan domates ihracatı sorununda menşei değiştirme ile Belarus üzerinden ihracat gerçekleştirilebildiğini ancak Ukrayna ihracatında menşei değiştirme maliyetinin çok yüksek rakamlara ulaştığı bilgisini veren Çavuşoğlu “Biz de bazı ürünlerde misilleme yapabiliriz. Özellikle mısırda bu gündeme geldi. Bakanlığa da açıkça ilettik” dedi.
Savaş başladığından itibaren hem Ukrayna'ya hem Rusya'ya aynı mesafede durduk, Ukraynaya gidiyoruz Rusya'yı destekliyorsunuz, Rusya'ya gidiyoruz Ukrayna'yı destekliyorsunuz, diyorlar. Kaldık ortada. Ticaret ister istemez bu savaştan payını alıyor. Bu sorunu cumhurbaşkanlığı nezdinde de baskıyı arttırmazsak çözemeyiz.
"Limonda ihracat kapanabilir gibi hissediyorum"
Mirzaoğlu, "Limonda tahmin etmiyorum ama elmada ihracat kapanacak gibi hissediyorum. Hasat başladı. Belli bölgelerde kayıp büyük. İç piyasaya bakınca ihracat yasağı gelebilir eğer fiyatlarda gerçek dalgalanmalar olursa elma ithalatı serbest bırakılabilir." değerlendirmesini yaptı.
