Antalya Coğrafi İşaretlerde Atağa Kalkıyor
Akdeniz Üniversitesi Coğrafi İşaretler Uygulama ve Araştırma Merkezi (AciMER), Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) ve Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı (YÜciTA) iş birliğiyle düzenlenen “Antalya Coğrafi İşaretler Zirvesi”, 8-9 Mayıs 2025 tarihlerinde Akdeniz Üniversitesi ev sahipliğinde gerçekleşti.
İki bölüm ve yedi oturumda toplam 41 bildiri sunuldu. Zirvenin ilk bölümünde “Coğrafi İşaretler ve Türkiye”, ikinci bölümünde ise “Antalya ve Coğrafi İşaretler” başlıkları ele alındı.
Tescillerde üretici geri planda kaldı
Zirvenin Türkiye genelini kapsayan ilk bölümünde, coğrafi işaret tescillerinin büyük bölümünün üretici olmayan kurumlarca alındığı, üreticilerin sistemde yeterince temsil edilmediği vurgulandı. Bu durumun sistemin işlerliğini olumsuz etkilediği belirtilirken, 21 Kasım 2019'da açıklanan III. Tarım Orman Şûrası kararlarında coğrafi işaret yönetişimi ve denetimiyle ilgili mevzuat değişikliği önerilmiş olmasına rağmen hâlâ somut adım atılmadığı dile getirildi.
Zirvede ayrıca, ulusal ya da AB kaynaklı tescillerin yeterli katma değer yaratmadığı, hızlı tescillerin coğrafi işaretlerin itibarını zedelediği konusunda görüş birliği sağlandı.
Yeni bir enstitü önerisi
Katılımcılar, coğrafi işaret yönetişimi ve denetimine dair gerekli yasal düzenlemelerin bir an önce yapılması gerektiğini vurguladı. Bu kapsamda, Türk Patent ve Marka Kurumu’nun dışında, tüm ülkelerdeki örneklerde olduğu gibi, bağımsız bir “Türkiye Coğrafi İşaretler Enstitüsü”nün kurulması önerildi.
Antalya potansiyelinin gerisinde
“Antalya ve Coğrafi İşaretler” başlıklı ikinci bölümde, kentin yüksek potansiyele rağmen yalnızca 19 tescilli ürüne sahip olduğu ifade edildi. Antalya’nın bu performansla Türkiye ortalamasının ve diğer Akdeniz kentlerinin gerisinde kaldığı belirtildi.
Gastronomide tescil sayısı yetersiz
Turizmde güçlü bir konumda olan Antalya’nın, gastronomi alanında da hak ettiği yere ulaşabilmesi için yemeklerdeki coğrafi işaret tescil sayısının (şu an sadece 5) hızla artırılması gerektiği vurgulandı.
Bu doğrultuda, Aralık 2024’te kurulan ve Akdeniz Üniversitesi Rektörlüğü, Antalya Valiliği ile Antalya Ticaret ve Sanayi Odası tarafından desteklenen, AciMER ve YÜciTA tarafından yürütülen “Antalya Gastronomi Platformu”na tüm kurum ve kuruluşların destek vermesi çağrısı yapıldı.
Toplantı sonunda “Coğrafi İşaretlerde Antalya Seferberliği”nin başlatılmasına ve bu alanda örnek oluşturacak bir “Antalya Modeli”nin geliştirilmesine karar verildi.
