Tarım yazarı ve uzmanı Ergin Kahveci, Tarımdan Haber'de yayınlanan yazı dizisinin son bölümünde, Türkiye’nin tarımsal sermaye birikimi ve finansal verimliliğine dair çarpıcı veriler ortaya koydu. Dünya genelindeki göstergelerle kıyaslanan Türkiye, 2013-2023 döneminde birçok alanda ciddi gerilemeler yaşadı.
Kahveci’nin analizine göre, brüt ve net sermaye birikimi verilerinde Türkiye, hem cari dolar hem sabit fiyatlar bazında küresel ölçekte geriye düştü. Özellikle sabit dolar değerleri üzerinden yapılan karşılaştırmalar, Türkiye’nin tarımsal yatırımlarda dünya genelinde rekabet gücünü kaybettiğini gösteriyor.
Küresel Paylar Geriliyor
2013-2023 döneminde Türkiye'nin küresel brüt sabit sermaye oluşumundaki payı %2'den %1,56’ya, net sermaye stokundaki payı ise %2,29’dan %1,23’e düştü. Bu dönemde Türkiye, sıralamalarda da geriye giderek bazı göstergelerde 9. ya da 10. sıradan 14. ya da 16. sıralara kadar geriledi.
TL Bazında Büyüme Gerçekçi Değil
TL bazında değerlere bakıldığında yatırımlarda büyük artışlar olduğu görülüyor. Ancak Kahveci, bu artışların enflasyon ve kur etkisiyle şiştiğini, sabit fiyatlar bazında bakıldığında sermaye birikiminin ciddi oranda azaldığını vurguluyor. Örneğin, TL bazında tarımsal net sabit sermaye 10 yılda %876 artmış görünse de sabit fiyatlarla %24,8 oranında düşmüş durumda.
Krediler Nerede?
Yazıda en dikkat çekici sorulardan biri ise kullanılan tarım kredilerine ilişkin. Orta ve uzun vadeli yatırım kredilerinin toplam kredi içindeki payı %60’a çıkmasına rağmen, bu kredilerin üretim araçlarına ve sermaye oluşumuna yansımadığına dikkat çekiliyor.
Kahveci şu soruları gündeme getiriyor:
-
Nerede bu krediler?
-
Kim kullanıyor bu paraları?
-
Neden sermaye oluşumunda görünmüyor?
-
Hesap mı yanlış yapılıyor?
Tarım Sermaye Kaybediyor
Sonuç olarak, Türkiye tarımının hem ulusal hem de küresel düzeyde sermaye birikimi açısından geriye gittiği, TL bazında büyüme verilerinin ise yanıltıcı olduğu belirtiliyor. Kahveci, bu tabloyu düzeltmek için doğru finansman politikalarına, şeffaf kredi kullanımına ve etkili sermaye planlamasına ihtiyaç olduğunu vurguluyor.
