Antalya’nın su kaynaklarında iklim değişikliğine bağlı %20–30 azalma yaşandığını belirten AÜ Çevre Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Ayşe Muhammetoğlu, kentte tarım, turizm ve sanayinin artan talebiyle birlikte su yönetiminin kritik eşiğe geldiğini söyledi. “Suyun yönetiminde hem kurumlara hem bireylere büyük sorumluluk düşüyor. Kaynaklarımız azalırken talep artıyor, bu da bizi su fakirliğine doğru hızla götürüyor” dedi.
Yer altı sularında baskı, yazın kırılgan dönem
Antalya’da suyun önemli bölümünün yer altı sularından karşılandığını hatırlatan Muhammetoğlu, yağış ve kar erimesindeki azalmaya bağlı olarak yer altı su seviyelerinin düştüğünü ve yeni kuyulara yönelimin arttığını belirtti. Özellikle yaz aylarında nüfus ve turizm hareketliliği nedeniyle yönetimin zorlaştığını vurguladı.
Tarım suyun %75’ini kullanıyor
“Antalya’daki suyun yaklaşık %75’i tarıma gidiyor” diyen Muhammetoğlu, ürün deseninin su varlığına göre planlanması gerektiğini, verimliliği artırmayan uygulamaların kaynaklara baskı oluşturduğunu söyledi. Tarımda sayaçla ölçüm ve hacim bazlı fiyatlandırma önerisini yineledi.
Turizmde kişi başı 600 litreye kadar tüketim
Turizmin su talebinin yüksekliğine dikkat çeken Muhammetoğlu, kentsel kişi başı günlük 123 litre olan tüketimin, turistik tesislerde 600 litreye kadar çıkabildiğini aktardı: “Otellerin su verimliliği zorunlu. Gri su uygulamaları, yağmur suyu hasadı ve atık suyun yeniden kullanımı yaygınlaşmalı.”
Kıyılarda tuzlanma riski, iç kesimlerde sınırlı yüzey suyu
Aşırı çekime bağlı olarak kıyı bölgelerde tuzlanma riski yükseliyor. Korkuteli ve Elmalı’da yüzey suyu kaynaklarının sınırlı olduğuna dikkat çeken Muhammetoğlu, yer altı suyu çekimleri arttıkça kullanılabilirliğin düştüğünü söyledi.
Türkiye su fakirliği eşiğine yaklaşıyor
Türkiye’de kişi başı yıllık kullanılabilir su miktarının ~1300 m³ seviyesinde olduğunu hatırlatan Muhammetoğlu, 1000 m³ altının “su fakiri” olarak tanımlandığını belirterek, “2030’a kadar su fakiri olma riski var. Antalya’da da kaynaklarda %20–30 azalma söz konusu” dedi.
Muhammetoğlu'nun acilen hayata geçirilmesi gerektiğine işaret ettiği uygulamalar şöyle :Şebekedeki kaçak-kayıpları hızla düşürmek; tarımda damla/yağmurlama ve sensörlü sulamaya geçip ürün desenini su varlığına göre belirlemek, sulamada sayaç ve hacim bazlı fiyat uygulamak öncelikli. Turizmde gri su, yağmur suyu hasadı ve arıtılmış suyun geri kullanımını yaygınlaştırıp oda başı tüketim hedefleriyle şeffaf raporlama şart. Sanayide kapalı devre/geri kazanım çözümleri teşvik edilmeli; kıyı akiferlerinde aşırı çekim izlenip tuzlanma önlenmeli. Tüm bunları havza bazlı planlama, kurumlar arası koordinasyon, güçlü denetim ve su okuryazarlığını artıran teşvik-yaptırım dengesi tamamlamalı.
