Cumhuriyet Gazetesi'nden Mustafa Çakır'ın haberine göre Bakanlığın bütçe teklifine göre, 2024 yılında turizm gelirlerinin gayri safi yurtiçi hasılaya oranı yüzde 5 düzeyindeydi. Bu yıl için oran %4,3 olarak gerçekleşti ve hedefin altında kaldı.
Gelecek yıl için hedef %4,2, 2027 için ise %4 olarak öngörülüyor. Uzmanlara göre bu düşüş, artan döviz kazançlarına rağmen turist başına harcamanın sınırlı kalmasından kaynaklanıyor.
Ziyaretçi başına harcama bin dolara ulaşamadı
Ziyaretçi başına ortalama harcama, Bakanlık planlamasında bu yıl 1.000 dolar olarak hedeflenmişti. Ancak gerçekleşme beklentisi 985 dolar ile hedefin altında kaldı.
2026’da ortalama harcama 996 dolar olarak öngörülse de, uzmanlar bu seviyenin “enflasyon farkını bile karşılamadığını” belirtiyor.
Tesis denetimlerinde sert düşüş
2024’te 7 bin 380 turizm tesisinin denetimi yapılmıştı. Bu yıl hedef 4 bin 200 olmasına rağmen gerçekleşme 3 bin 750 civarında kaldı. 2026 hedefi ise yalnızca 4 bin denetim.
Bu tablo, geçtiğimiz yıl Bolu Kartalkaya’da 78 kişinin yaşamını yitirdiği otel yangını gibi facialardan yeterli ders çıkarılmadığı yönündeki eleştirileri güçlendiriyor.
Eğitim programları da çöktü: 4 bin hedef, 600 gerçekleşme
Turizm sektörüne yönelik yaygın eğitim programlarına 2024’te 1.223 kişi katılmıştı. Bakanlık bu yıl katılımı 4 bin 100 kişiye çıkarmayı hedeflese de, fiili sayı 600 kişi ile sınırlı kaldı. Turizmde kalite artışı için temel kabul edilen bu eğitimlerin zayıflaması, denetim düşüşüyle birlikte “nitelikli personel” krizine yol açıyor.
Ziyaretçi sayısı artsa da gelir artışı aynı oranda değil
Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı 2024’te 62,3 milyon olurken, bu yıl sonunda 65 milyona çıkması bekleniyor.
Ancak turist sayısındaki artış, gelirdeki düşüşü telafi edemedi. Uzmanlara göre bu tablo, Türkiye’nin “ucuz tatil ülkesi” imajını aşamadığını gösteriyor.
Paket tur gelirleri hedefin gerisinde
Yurtdışından tur operatörleri aracılığıyla gelen ziyaretçilerin paket tur harcamaları geçen yıl 17,4 milyar dolardı.
Bu yıl hedef 18,1 milyar dolar olmasına rağmen, gerçekleşme tahmini 17,8 milyar dolar civarında.
2026 hedefi ise 19,5 milyar dolar olarak belirlendi, ancak uzmanlara göre mevcut büyüme hızıyla bu rakama ulaşmak zor görünüyor.
“Rakamlar makyajlı, tablo net”
Turizm ekonomistleri, bütçe teklifindeki verilerin “makyajlı hedeflerle dolu” olduğunu, gerçekleşmelerin ise sektördeki yapısal sorunları açığa çıkardığını vurguluyor. Bakanlığın gelir hedeflerini tutturamaması, denetim ve eğitim gibi kamu sorumluluğundaki kalemlerde de başarısızlık yaşanması, turizmin sürdürülebilirliğini tartışmalı hale getiriyor.