24 Şubat 2022’de başlayan işgal sonrası Ukraynalı iş insanı Ruslan Shostak’ın vakfı tarafından tahliye edilen 510 yetim çocuğun bir kısmı Antalya Beldibi’ndeki bir otele yerleştirildi. Mart 2024’te Ukrayna Parlamentosu Ombudsmanı, Dnipropetrovsk Bölgesel Askeri İdaresi, Türkiye Kamu Denetçiliği Kurumu ve UNICEF temsilcilerinden oluşan heyetin yaptığı inceleme sırasında istismar zinciri ortaya çıktı.
OCCRP’nin ulaştığı, Ukraynalı 11 yetkilinin imzasını taşıyan rapor, çocukların ihmal edildiğini, psikolojik şiddet gördüğünü, iki kız çocuğunun otel çalışanları tarafından hamile bırakıldığını belgeliyor.
İki kız çocuğu hamile kaldı: Refakatçiler engel olmak yerine yardım etti
Rapora göre, otelin aşçılarından 23 yaşındaki M., 15 yaşındaki N. ile; 21 yaşındaki S. ise 16 yaşındaki I. ile yakınlık kurdu. Çocuklar ve tanıklar, Ukraynalı refakatçilerin durumdan haberdar olduklarını ve buluşmaları kolaylaştırdıklarını söyledi. Hamilelikler ortaya çıkınca kızlar apar topar Ukrayna’ya gönderildi. Doğum yaptıktan sonra hiçbir destek almayan I. intihar girişiminde bulundu.
Soruşturmalar kapatıldı
Hem Ukrayna hem Türkiye’de başlatılan adli süreçler “delil yetersizliği” gerekçesiyle sonuçsuz kaldı.
Antalya Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’nün suç duyurusuna rağmen dosyaya takipsizlik verildi; kurum avukatlarının itirazları reddedildi.
Aile Bakanlığı, Agos’un sorularına yanıt vermedi.
“Devlet yükümlülüklerini yerine getirmedi”
Çocuk hakları hukukçusu Dr. Selmin Cansu Demir, Türkiye’nin topraklarında bulunan her çocuk için uluslararası yükümlülükleri olduğunu belirterek, istismarın önlenmemesi, koşulların uygunsuzluğu, tıbbi yetersizlik ve güvenlik açıklarının devletin pozitif yükümlülüklerinin ihlali anlamına geldiğini söylüyor.
Otelde kötü koşullar, zorla çalıştırma ve güvenlik zafiyetleri
Raporda yer alan bulgular:
-
Çocuklar odaları temizlemeye zorlandı.
-
Büyük çocuklar engelli çocuklara bakmakla görevlendirildi.
-
Bir çocuk kayboldu; helikopter destekli aramayla bulundu.
-
Tıbbi bakım yoktu, hasta çocuklar telefonla yönlendirmeyle tedavi edilmeye çalışıldı.
-
120 çocuğun diyet ihtiyacına rağmen uygun beslenme sağlanmadı.
-
İçme suyu kokuyordu; temiz çarşaf yetersizdi.
-
Vakıf, çocukları bağış etkinliklerinde zorla sergiledi; reddedenler cezalandırıldı.
Heyetin ziyaretinden sonra proje Aralık 2024’te kapatıldı. Shostak ise devlet nişanı aldı.
“Çocuklar vitrin malzemesi yapıldı, istismar örtüldü”
EMEP Gaziantep Milletvekili Sevda Karaca, Agos ve OCCRP raporlarında yer alan bulguları Meclis gündemine taşıyarak Aile Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş’ın yanıtlaması istemiyle soru önergesi verdi.
Karaca, 15 ve 16 yaşındaki iki kız çocuğunun hamile bırakılması, olayın örtbas edilmesi ve çocukların hiçbir adli süreç işletilmeden Ukrayna’ya gönderilmesini “vahim bir cezasızlık örneği” olarak nitelendirdi.
Çocukların temizlik işlerinde çalıştırılması, sağlık hizmetlerinden yoksun bırakılması, bozuk gıda verilmesi ve bağış etkinliklerinde zorla kullanılması da önergenin başlıca maddeleri arasında yer aldı.
Karaca’nın Bakan Göktaş’a yönelttiği sorular
-
Bakanlık çocukların yaşadığı istismar ve ihmallerden ne zaman haberdar oldu? Ne yaptı?
-
Otel kaç kez denetlendi? Denetim raporlarının sonuçları nedir?
-
Hamile kalan iki kız çocuğunun adli süreç tamamlanmadan gönderilmesine neden izin verildi?
-
Failler hakkında işlem yapıldı mı, şu anda nerede çalışıyorlar?
-
Vakıf temsilcileri gerçekten Bakanlık çalışanlarının çocuklarla iletişimini engelledi mi?
-
Zorla çalıştırma, hijyen eksikliği, sağlık ihlallerine ilişkin idari soruşturma var mı?
-
Türkiye’de benzer şekilde projelerle getirilen başka refakatsiz çocuklar var mı? Denetimleri nasıl yapılıyor?
-
Cinsel istismar vakalarının cezalandırılmaması Lanzarote Sözleşmesi’nin ihlali değil mi?
-
Çocukların otellerde, formasyonsuz personelle iç içe barındırılması Bakanlığın çocuk koruma politikasıyla uyumlu mu?