Son 20 yılda 10. kez TBMM gündemine getirilen ve daha önce yargıdan dönen ya da kamuoyu baskısıyla geri çekilen “3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerin Aşılanması Hakkındaki Kanun”da yapılması planlanan değişiklik, bu kez 13 Haziran 2025 tarihinde tekrar Meclise sunuldu. Değişiklik, zeytinlik alanlarda madencilik faaliyetlerine izin verilmesinin önünü açıyor.
Zeytinliğe 3 kilometre sınırı kalkıyor
Mevcut yasaya göre, zeytinlik alanlara en az 3 kilometre mesafede sanayi tesisi kurulması yasak. Ancak torba yasada yer alan 11. madde ile, kömür madenciliği başta olmak üzere çeşitli maden projeleri için bu alanların kullanılmasına “taşınabilirlik” şartıyla izin verilmesinin önü açılıyor.
Maddeye göre, zeytinliklerin taşınması ya da eşdeğer yeni zeytinlik sahalarının kurulması durumunda, mevcut alanlarda madencilik yapılmasına ve geçici tesis inşa edilmesine Bakanlıkça izin verilebilecek. Ancak uzmanlar, zeytin ağaçlarının taşınmasının biyolojik olarak mümkün olmadığını, bu düzenlemenin zeytinliklerin yok edilmesine yol açacağını belirtiyor.
“Uygulaması mümkün olmayan bir aldatmaca”
Antalya Kent Konseyi, yaptığı yazılı açıklamada bu düzenlemenin “uygulamada mümkün olmayan bir aldatmaca” olduğunu vurguladı. Açıklamada şu ifadeler yer aldı:
“Zeytin ağaçlarının taşınması veya başka yerde yeni saha kurulması gibi ifadeler, zeytinciliğin doğasına aykırıdır. Bu değişiklik, ülkemizin binlerce yıllık zeytin kültürüne ve üretim gücüne büyük darbe vuracaktır. Türkiye, 200 milyonu aşkın zeytin ağacıyla dünya sıralamasında üstlerde yer almakta; bu kazanım tehlikeye atılmaktadır.”
İklim taahhütleriyle de çelişiyor
Konsey, bu düzenlemenin yalnızca tarım alanlarını değil, Türkiye’nin iklim politikalarını da tehdit ettiğine dikkat çekti. Kömür gibi yüksek kirleticiliğe sahip fosil yakıtlar için zeytinliklerin feda edilmesinin, 2053 karbon nötr hedefiyle ve COP29’da imzalanan uluslararası iklim taahhütleriyle açıkça çeliştiği belirtildi.
“Zeytinlikler gibi karbon yutak alanlarını madencilik projelerine açmak; iklim krizini derinleştirir, hava kirliliğini artırır ve kamu yararına aykırıdır. Bu yasa değişikliği, doğaya ve topluma zararlıdır” denilen açıklamada, tüm milletvekilleri sağduyuya davet edildi.
“Zeytin vatandır, dokunma!”
Açıklamanın sonunda, söz konusu yasal düzenlemenin torba yasadan çıkarılması çağrısı yapıldı. Antalya Kent Konseyi, “Zeytin vatandır. Zeytine dokunma!” mesajıyla kamuoyunun ve milletvekillerinin dikkatini bu hayati meseleye çekti.