1-Veriler ve söz bozuldu, gerçek ötesine geçtik
İTO Haziran enflasyonu yıllık %43, TUİK oranı %35’e yakın olacak. TUİK enflasyon oranı yıl sonunda %30’un altına inerse başarı mı sayılacak? Şu anda enflasyon hızında %28’de olan Myanmar’ın üzerinde dokuzuncu sıradayız. Diyelim ki enflasyon yıl sonunda %30’un biraz altına indi, yine aynı sırada kalacağız, bu başarı mı sayılacak? Asgari ücret, emekli maaşları ciddi biçimde artmazsa, ücret-maaş adaletsizlikleri düzeltilmezse pahalılık mı bitecek, alım gücü mü artacak?
İşsizlik azaldı gibi demeç ve başlıklar da gördük. Mayıs ayı, turizm ve tarımda mevsimlik işlerin genişleme zamanıdır, bu nedenle Nisan’a göre dar anlamda işsizlik azalmış görünür. Oysa istihdam geçen yıla göre 456 bin kişi daralmış, bir yılda yaklaşık 1 milyon kişi işgücü piyasası dışına çıkmış, atıl işgücü oranı %24’ten %30’a tırmanmış. Bu kadar insan neden işgücü piyasası dışına çıkıyor? Fazla detay, konuşmaya gerek yok.
Ekonomik büyümedeki inşaat sektörü verisiyle yapı izin ve ruhsatlarındaki inşaat sektörü verisi uyumsuz. Fazla detay, konuşmaya gerek yok, konuşan da yok.
Demeçlerle, sahadaki durum arasındaki mesafe büyüdüğünden önce esnafa, sonra tarım üreticilerine yeni kredi paketleri açıklandı. Gerçekten yatırım ve üretime kredi verilse iyi, biliyoruz ki bu kredilerin bir kısmı daha yüksek faizli mevduata, spekülatif yatırıma, ev ve otomobil almaya gidiyor. İktidar bloku içindeki kesimlerin öncelikli olması yeni değil, son yılların standart politikası.
2-NATO için GSYH’nın %5’ine çıkacak savunma bütçesini kim ödeyecek?
NATO zirvesinde savunma harcamalarının GSYH payının 2035’e kadar %5’e çıkarılması kabul edildi. Karşı çıkan İspanya azınlıkta kaldı. Böylece ABD, harcamaları diğer NATO ülkelerine yükleyerek kendi yükünü azaltacak, daha fazla silah satarak savunma sanayini desteklemiş olacak. Ulusal savunma deniyor, oysa ulus ötesine geçiyorlar. Gerisini söylemeye gerek yok.
Sayın Aziz Çelik, 2010’da 8,8 milyon emeklinin GSYH ‘dan %6,8 pay alırken, 2024’de 16 milyon emeklinin %6,1 pay aldığını, 2025’de tahminen %5,7 olacağını yazmış. 2016’da emekli payı %7’ye çıkmıştı, geçtiğimiz yıllarda %4,5’a kadar düşmüştü. 2016’dan sonraki kümülatif potansiyel kayıp GSYH’nın en az %15’idir. GSYH’nın %15’i yaklaşık 900 milyar TL, emekli başına yaklaşık 550 bin TL demek.
Halen %2 civarında olan savunma bütçesi payının NATO için 3 puan artması bazı harcamaların kısılmasını gerektirecek. İlk akla gelen kesinti yerleri yatırımlar, emekli maaşları, eğitim, sağlık, kültür, iklim, afet önlemleri gibi kalemler olur.
Bu konunun hiç tartışılmaması sistemin gücünü gösteriyor. NATO’nun bizi Rusya’dan, İran’dan, Çin’den koruyacağına inanan insanlarımız da var. NATO’ya can feda diyelim, bugüne kadarki yetmemiş anlaşılan.