Türkiye’nin tropik meyve cenneti muzda üretim haritası hızla değişiyor. Bir zamanlar sadece Anamur, Bozyazı, Alanya ve Gazipaşa sahillerinde açık alanda yetiştirilebilen muz, artık Antalya’nın Manavgat ilçesinde seralar sayesinde dört mevsim hasat edilebiliyor.
Rekor üretim rakamları
2010’larda 210-270 bin ton civarında olan Türkiye’nin muz üretimi, devletin verdiği desteklerle adeta patladı. 2022’de 1 milyon tona yaklaşan üretim, son yıllarda 900 bin ton civarında seyrediyor. Manavgat bu artışın baş aktörü. İlçede sera alanları 20 bin dönümü aşmış durumda.
“Isıtma ile muz 12 aya yayıldı"
8 yıldır muz seracılığı yapan Mustafa Sami Atalay, Manavgat’taki üretim patlamasını şöyle özetliyor:
“7 yıl önce 300-500 dönüm seramız vardı, bugün 25 bine yaklaştı. Isıtma sistemiyle bitkinin don dönemini atlatıyoruz, böylece hasadı yılın 12 ayına yayabiliyoruz. Bu, üretici için üçte bir ek kazanç demek.”
İthalatın karanlık yüzü: uyuşturucu trafiği
Atalay, geçmişte ithal muzun yalnızca üreticiye değil, ülkeye de zarar verdiğini hatırlatıyor:
“Gemilerle gelen ithal muz üzerinden uyuşturucu trafiği yapıldığı konuşuluyordu. Üretici büyük gelir kaybı yaşadı. Devlet bu konuda ciddi önlemler aldı, artık böyle bir durum söz konusu değil.”
Muzun dolar hesabı
Muzun üretici için kârlı olabilmesi için kilo fiyatının en az 1 dolar olması gerektiğini belirten Atalay, “Bugün fiyat 40-45 lira bandında. Ancak artan mazot, gübre ve işçilik maliyetleriyle üretici zorlanıyor. Daha yüksek fiyat gerekiyor” diyor.
“Muz ağaçları oksijen üretiyor”
Sera üretimine yönelik “sera gazı etkisi” ve “aşırı su tüketimi” eleştirilerine de yanıt veren Atalay, damla sulama sistemiyle boşa su gitmediğini, muz ağaçlarının da oksijen üreten canlılar olduğunu vurguluyor:
“Eskiden pamuk ekerken 25 dönümü iki gün boyunca salma suyla sulardık, boşa giden tonlarca su vardı. Oysa muz serasında damla sulama ile suyun tamamı bitki tarafından kullanılıyor.”