Cuma namazı sonrası  verilen vaazın ardından tüm cemaata yağmur duası yaptırıldı.Dua edilmesinin bir sakıncası yok.Sonuçta Allah’a yakarıyoruz. Yalnız benim içimde toplu duanın zamanlaması ile ilgili bir şüphe var.Yağışı  garantiye almak için Meteoroloji Genel Müdürlüğünün hava tahminleri doğrultusunda planlanmış gibi görünüyor. Akdeniz ve Ege bölgesinde yağışların başladığı bu günlerde Trakya,Marmara,İç , Doğu ve Güneydoğu Anadoluda ise henüz yeterli yağış yok .Böyle devam ederse  başta hububat olmak üzere temel ürünlerde ciddi rekolte kayıplarının yaşanacağı bu günden görülüyor.
Sorunu anlayabilmek  ve çözüm yolları için bilimsel verilere bakmak gerekiyor.
-Türkiyenin yıllık ortalama yağış miktarı 643 mm/m2 .Bunun yağış olarak karşılığı 500 milyar m3.    243 milyar m3 yağış  kullanılmadan kayboluyor.Tüketilebilir miktarı ise 112 milyar m3 .Kullanılabilir suyumuzun 98 milyar m3’ü  yer üstü su kaynaklarından(akarsu,dere,göl ,baraj vs), 14 milyar m3’ü ise yeraltı su kaynaklarından karşılanıyor.
-Kişi başına 1400 lt su kullanımı ile ülkemiz su fakiri ülkeler arasında yer alıyor.Nüfusumuzun artması ve kuraklığında etkisi ile gelecekte su fakirliğimizin giderek artacağı bilim çevrelerince dillendiriliyor.
-Su  potansiyelimizin  yaklaşık %70’i tarımsal sulamada ,%15’i içme –kullanma suyu, %15’i ise sanayide kullanılmaktadır.Gelecekte tarımda kullanılan su miktarında daralma ,sektörel kullanımda ise bir artışın olacağı öngörülmektedir.
-Suyun en çok kullanıldığı tarım sektöründe suyun kullanım şekl  ise gelişmiş ülkelere göre yeterli teknolijiye henüz ulaşamadığımızı  göstermektedir.Tarımsal sulamanın % 91’i hala açık kanal sistemleri ile gerçekleştilmektedir. Bu durum  çok ciddi su israfına neden olmakta,yanlış sulama nedeni  ile verimli topraklarımız giderek çoraklaşmaktadır .Basınçlı sulamanın %8’İ yağmurlama, %1’i ise damla sulama tekniği  ile yapılmaktadır.
-Türkiye’nin ekilebilir tarım toprağı 23,2 milyon hektar olup 8,5 milyon hektarı sulanabilir niteliktedir. Biz hali hazırda bu arazilerin ancak 6.25 milyon hektarını sulayabiliyoruz.sulanabilir nitelikteki  2,25 milyon hektar arazi ise maalesef suyla buluşturulamamıştır.
-Tarımsal sulama ile ilgili yıllardır çözülemeyen sorun ortada iken ,bir diğer sorun çiftçinin her geçen yıl giderek suya daha zor ulaşıyor olmasıdır.Artan üretim maliyetleri nedeniyle giderek üretimden kopan üretici suya erişimde de zorlanmaktadır.Yer altı suyunu 2015 yılında 1 TL/dekardan dan kullanan üretici 2020 yılında dekar başına 15 TL bedel ödemişdir.Buğday,Ayçiçeği,Mısır,Pamuk,Sebze ve  Meyve sulamasında kullanılan suyun bedeli  2015-2020 yılları arasında sulama desenine göre  % 72-195 oranında artmıştır.Suya ulaşımı zorlaştıran bir diğer etken ise enerji  fiyatlarındaki artıştır. 2017 yılında  36 kuruş/kw’ tan  elektrik kullanan üretici 2020 yılında 85 kuruş ödeyerek suya ulaşabilmiştir.Bu fiyatlar konutta kullanılan elektrikten % 16 daha pahalıdır. 
Sıralamaya çalıştığım bu veriler suya ulaşmanın sadece kuraklığa bağlı olmadığını ortaya koymaktadır.Pandemi  süreci  gelecekte  gıdaya ulaşımın daha zor ve yüksek maliyetli olacağını ortaya koymuştur. Türkiye önce kendisi için ,sonra  tüm insanlık adına  üretmek zorundadır. Yaşadığımız coğrafyayı  değiştiremeyeceğimize göre yapılması gereken öncelikle sulanabilir arazilerimizi suyla buluşturmak ve modern sulama  teknikleri  ile suyu mümkün olduğunca tasarruflu kullanmaktır. Bunun yanı sıra üreticinin suya ulaşımı kolaylaştırılmalı ,su satılabilir bir meta olmaktan çıkarılmalıdır.Enerji kullanımında tarım sektörü desteklenmeli ve teknoloji kullanımı teşvik edilmelidir. 
-20 yıldır yürürlükteki  üretemezsek ithal ederiz politikasına son verilmelidir. Kuraklığın tüm Dünyada başta Buğday olmak üzere temel ürünlerin üretimini tehdit ettiği  düşünüldüğünde önümüzdeki yıllarda olmayan  parayı bulsak bile ithalat yapamayacağımız bilinmelidir.
-Sözün kısası Türkiye su fakiri bir ülkedir.Gökten yağanı depolayamıyor,tarlaya ulaştıramıyor ve tasarruflu kullanamıyoruz. En acısı da giderek topraktan koparılıyoruz. 
-Diyanet yağmur duasına çıkmayı sürdürsün.Toplum olarak akıl ve bilim duasına çıksak daha yararlı mı olur bilmem !  
Vahap TUNCER
Ziraat Yüksek Mühendisi